จัสติเทีย คือเทพีโรมันแห่ง ความยุติธรรม (Justice) และ กฎหมาย (Law) เธอเป็นตัวแทนที่จับต้องได้ของความเชื่อที่ว่าสังคมโรมันจะต้องอยู่ภายใต้กฎระเบียบที่เที่ยงธรรมและเป็นกลาง

1. การกำเนิดและรากฐาน (Origin and Foundation)

• ที่มา: จัสติเทียไม่ได้ถูกกล่าวถึงว่าเป็นบุตรของเทพเจ้าองค์ใดในตำนานหลักของโรมัน แต่เธอคือ ร่างจำแลงของแนวคิดโรมันเกี่ยวกับ กฎหมาย (Lex) และ ความเสมอภาค (Aequitas)

• บทบาทก่อนคริสต์ศักราช: การบูชาจัสติเทียได้รับความนิยมอย่างสูงในสมัยจักรวรรดิโรมัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในหมู่ผู้ปกครองและนักกฎหมาย เพราะเธอเป็นสัญลักษณ์ของ อำนาจรัฐที่ชอบธรรม และการประยุกต์ใช้กฎหมายอย่างเป็นกลาง

• ความแตกต่างจากกรีก: เธอถูกเปรียบเทียบกับเทพี ธีมิส (Themis) และ ไดกี้ (Dike) ของกรีก แต่จัสติเทียเน้นไปที่ การบังคับใช้กฎหมาย และ การลงโทษที่เด็ดขาด (Executive Justice) มากกว่าการจัดระเบียบตามธรรมชาติของจักรวาล

ยังไม่เปิดเผย....

จัสติเทีย มักปรากฏในรูปลักษณ์ของ สตรีสูงสง่า ที่แสดงออกถึงความสงบและมั่นคง .

• เครื่องแต่งกาย: เธอสวม ผ้าคลุมยาว (Stola) ที่พริ้วไหวและสง่างาม มักเป็น สีขาว (White) หรือ สีทอง (Gold) ซึ่งเป็นสีที่สื่อถึงความบริสุทธิ์ของความจริงและความยุติธรรมอันสูงส่ง การแต่งกายของเธอเรียบง่ายแต่ทรงอำนาจ โดยไม่มีชุดเกราะหรืออาวุธอื่น ๆ นอกจากสัญลักษณ์หลัก
• ศีรษะ: เธออาจสวม มาลัยทองคำ หรือ รัดเกล้า เพื่อบ่งบอกถึงสถานะเทพเจ้า

สัญลักษณ์ที่โดดเด่น: รูปลักษณ์ของเธอถูกนิยามด้วยวัตถุสามชิ้นที่เธอถือครอง:

• ตาชั่ง (The Scales): ถืออยู่ในมือข้างหนึ่ง โดยมักจะถูกยกขึ้นในระดับที่สมดุลอย่างสมบูรณ์แบบ
• ดาบทองคำจักรพรรดิ (The Sword): ถืออยู่ในมืออีกข้างหนึ่ง โดยอาจจะชี้ขึ้น (พร้อมทำโทษ) หรือชี้ลง (อยู่ภายใต้การควบคุม) ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของอำนาจในการบังคับใช้กฎหมาย
• ผ้าปิดตา (The Blindfold): ผ้าสีขาวหรือทองที่ปิดดวงตาไว้ เป็นคุณลักษณะที่สำคัญที่สุดของเธอ ซึ่งเน้นย้ำว่ากฎหมายนั้นเป็นกลางและไม่มองเห็นตัวบุคคล.

จัสติเทีย มีบุคลิกภาพที่โดดเด่นด้วย ความเที่ยงธรรมและเป็นกลางอย่างสมบูรณ์ เธอเป็นเทพีที่ถูกขับเคลื่อนด้วยหลักการของ ตรรกะและกฎหมาย มากกว่าอารมณ์หรือความเสน่หาใด ๆ . เธอมีความ สงบ เยือกเย็น และเคร่งครัด ในการพิจารณาทุกสถานการณ์ โดยไม่เคยแสดงความเอนเอียงไปทางฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ที่แสดงออกผ่านผ้าปิดตาของเธอ จัสติเทียไม่สนใจความร่ำรวย อำนาจ หรือความสวยงาม แต่ให้ความสำคัญสูงสุดกับ หลักฐานและความจริงที่พิสูจน์ได้ เท่านั้น เธอมีนิสัยที่ เด็ดขาดและแน่วแน่ โดยแสดงออกถึงความเมตตาผ่าน การไตร่ตรองอย่างละเอียดถี่ถ้วน ก่อนการตัดสินใจ และแสดงความรุนแรงผ่าน การลงโทษที่เด็ดขาดและสมควรแก่เหตุ ตามอำนาจของดาบที่เธอถือไว้ จัสติเทียจึงเป็นตัวแทนของ ระเบียบ (Order) และ ความยุติธรรมที่สมบูรณ์แบบ ในสังคมโรมัน ซึ่งเป็นสิ่งที่บุตรธิดาของเธอในค่ายจูปิเตอร์ต้องยึดถือเหนือสิ่งอื่นใด และแม้เธอจะถูกเทียบกับธีมิสในภาคกรีก แต่ด้วยความแตกต่างทางกายภาพ คนหนึ่งเป็นเทพีไททัน อีกคนเป็นเทพีเหมือนเทพโอลิมปัส จึงทำให้ทั้งสองถือว่าเป็นคนละร่างกัน เอกเทศกันอย่างสิ้นเชิง

• ความยุติธรรมอันเป็นกลาง (Impartial Judgement): พลังหลักของเธอคือการ ตัดสินและวินิจฉัย ทุกกรณีอย่างเที่ยงธรรม โดยไม่คำนึงถึงฐานะหรืออคติใด ๆ ซึ่งเป็นแก่นแท้ของผ้าปิดตาที่เธอสวม .
• การควบคุมกฎหมาย (Legal Authority): มีอำนาจเหนือ กฎหมายของมนุษย์ และการบังคับใช้กฎหมายนั้น ทำให้เธอสามารถสร้างความชอบธรรมหรือความไร้ระเบียบในระบบกฎหมายได้
• การบังคับใช้คำตัดสิน (Enforcement of Verdicts): ใช้ดาบแห่งความยุติธรรมในการ บังคับใช้และลงโทษ อย่างเด็ดขาดตามคำตัดสินที่ได้ชั่งน้ำหนักแล้ว (แสดงถึงอำนาจของรัฐในการลงโทษ)
• การมองเห็นความสมดุล (Balance Sensing): ความสามารถในการรับรู้ถึง ความไม่สมดุลทางศีลธรรมหรือกฎหมาย ในพื้นที่หรือสถานการณ์ใด ๆ ได้ทันที (เทียบเท่ากับการที่ตาชั่งของเธอสามารถสั่นไหวได้เมื่อเกิดความอยุติธรรมขึ้น)

• จัสติเทียเป็นที่รู้จักจากคุณลักษณะทางกายภาพที่เต็มไปด้วยสัญลักษณ์อันทรงพลัง:
• ตาชั่ง (The Scales): ถืออยู่ในมือข้างหนึ่ง เป็นสัญลักษณ์ของ ความสมดุล (Balance) ในการชั่งน้ำหนักหลักฐานและข้อกล่าวหาอย่างรอบคอบ ไม่เอนเอียง
• ดาบทองจักรพรรดิ (The Sword): ถืออยู่ในมืออีกข้างหนึ่ง โดยชี้ขึ้นหรือลง เป็นสัญลักษณ์ของ อำนาจรัฐในการลงโทษ (Power to Punish) และความเด็ดขาดของกฎหมาย
• ผ้าปิดตา (The Blindfold): สวมผ้าปิดตา เป็นสัญลักษณ์ของ ความเป็นกลาง (Impartiality) โดยกฎหมายจะไม่พิจารณาจากฐานะ อำนาจ หรือความสวยงาม แต่ตัดสินจากข้อเท็จจริงเท่านั้น

ชื่อ Justitia มาจากคำนามภาษาละตินว่า:

• Jūs (อ่านว่า ยูส): แปลว่า กฎหมาย (Law), สิทธิ (Right), หรือ ความถูกต้อง (Justice) คำนี้เป็นรากฐานของแนวคิดทางกฎหมายของชาวโรมัน
• คำลงท้าย:-itia เป็นคำปัจจัย (suffix) ในภาษาละตินที่ใช้สร้างคำนามเชิงนามธรรม (abstract nouns) โดยมีความหมายว่า "สภาวะของ..." (the state of being...) หรือ "คุณภาพของ..." (the quality of...)

เมื่อนำารวมกัน Justitia จึงแปลว่า "สภาวะของการมีกฎหมาย" หรือ "คุณภาพของความยุติธรรม"

• ไม่ได้เป็นเทพีแห่งสงคราม: แม้ว่าเธอจะถือดาบทองจักรพรรดิ แต่จัสติเทียแตกต่างจากเบลโลน่าหรือจูโน่ ตรงที่เธอเป็นเทพีแห่ง กฎหมาย และ ความยุติธรรม โดยเฉพาะ ไม่ได้เกี่ยวข้องกับการทำสงครามและการสู้รบโดยตรง
• การกำเนิดจากแนวคิด: จัสติเทียไม่ใช่เทพีที่มีตำนานการเกิดที่ซับซ้อน แต่เธอคือ ร่างจำแลง ของแนวคิดทางปรัชญาของชาวโรมันเกี่ยวกับความชอบธรรมของอำนาจรัฐ
• ที่มาของสัญลักษณ์: สัญลักษณ์ของจัสติเทียถูกนำมาใช้ในระบบกฎหมายสมัยใหม่ทั่วโลก (โดยเฉพาะในศาลยุติธรรม) โดยมีสามองค์ประกอบหลัก:
• ตาชั่ง: แทนการชั่งน้ำหนักหลักฐาน (Balance)
• ดาบ: แทนอำนาจในการบังคับใช้กฎหมายและการลงโทษ (Punishment)
• ผ้าปิดตา: แทนความเป็นกลางและความไม่ลำเอียง (Impartiality)
• เทพีแห่งความเป็นกลาง: การสวม ผ้าปิดตา (Blindfold) เป็นคุณลักษณะที่ถูกเพิ่มเข้ามาภายหลังยุคฟื้นฟูศิลปวิทยา (Renaissance) เพื่อเน้นย้ำความเชื่อที่ว่า ความยุติธรรมต้องตาบอด ต่อฐานะทางสังคม ความมั่งคั่ง หรือความสวยงาม
• ความสำคัญในค่ายจูปิเตอร์: จัสติเทียมีความสำคัญต่อค่ายจูปิเตอร์สูงมาก เพราะชาวโรมันให้ความสำคัญกับ กฎหมายที่เป็นลายลักษณ์อักษร (Lex) เหนือสิ่งอื่นใด ทำให้วิหารของเธอมักถูกใช้เป็นสถานที่ในการไตร่ตรองถึงความถูกต้องก่อนการตัดสินใจทางทหารหรือการปกครองอาณานิคม